Η ραγάδα δακτυλίου είναι μία πληγή στον πρωκτό. Προκαλεί έναν έντονο πόνο και κάψιμο στην περιοχή. Συνήθως ο πόνος ξεκινά μετά την κένωση και παραμένει για ώρες. Μαζί με τον πόνο μπορεί να δείτε και λίγο κόκκινο αίμα στα κόπρανα ή το χαρτί τουαλέτας. Η γύρω περιοχή μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη και ερεθισμένη. Οι ραγάδες παρουσιάζονται συχνά τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες.
Πόσο συχνή είναι η ραγάδα του πρωκτού;
Υπολογίζεται ότι ένας στους πέντε ανθρώπους σε κάποια στιγμή της ζωής του αναπτύσσει ραγάδα που όμως επουλώνεται χωρίς σπουδαία ιατρική παρέμβαση. Πιθανώς το ποσοστό να είναι μεγαλύτερο αφού πολλοί αποφεύγουν να επισκέπτονται τον ιατρό εκτός εάν τα συμπτώματα γίνουν αφόρητα.
Πως δημιουργείται η ραγάδα δακτυλίου;
Συνήθως οι ραγάδες εμφανίζονται μετά από ένα επεισόδιο δυσκοιλιότητας. Στη συνέχεια, ο ασθενής που καταλαβαίνει ότι θα πονέσει κατά τη στιγμή της κένωσης, άθελά του προξενεί σημαντικό σπασμό στο σφικτήρα του πρωκτού. Ο σπασμός αυτός όμως δεν αφήνει την πληγή να επουλωθεί. Επιπλέον, λόγω της δυσκοιλιότητας, τα κόπρανα γίνονται σκληρά, τραυματίζουν τον πρωκτό και η αφόδευση γίνεται ακόμη πιο επώδυνη. Δημιουργείται λοιπόν ένας φαύλος κύκλος που πρέπει να σπάσει προκειμένου να ανακουφισθεί ο ασθενής.
Η διάγνωση της ραγάδας:
Η διάγνωση της ραγάδας γίνεται συνήθως από το ιστορικό του ασθενούς. Δυστυχώς η εξέταση είναι σχεδόν πάντα αδύνατη στην οξεία φάση. Εάν υπάρχουν αμφιβολίες, θα πρέπει κάνουμε εξέταση υπό αναισθησία στο χώρο του χειρουργείου (EuA). Εκεί τίθεται η οριστική διάγνωση και δίνεται η λύση.
Υπενθυμίζεται ότι σε όλους του ασθενείς που έχουν αίμα στα κόπρανα πρέπει να ελέγχεται το παχύ έντερο με ενδοσκόπηση. Εάν ο ασθενής είναι κάτω των 50 ετών συνήθως αρκεί η απλή ορθο-σιγμοειδοσκόπηση, αλλά στους μεγαλύτερους ασθενείς απαιτείται πλήρης κολονοσκόπηση.
Σε σπάνιες περιπτώσεις οι ραγάδες συνδυάζονται με άλλες νόσους του εντέρου όπως η νόσος Crohn. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η αντιμετώπιση είναι διαφορετική.
Η θεραπεία:
Η θεραπεία της ραγάδας είναι κατ’ αρχήν συντηρητική και σκοπεύει στην κατάργηση του φαύλου κύκλου που περιγράψαμε προηγουμένως. Έτσι, διαδοχικά μπορούμε να λάβουμε διάφορα μέτρα όπως η διόρθωση της δυσκοιλιότητας αυξάνοντας τις φυτικές ίνες με το φαγητό, τα χλιαρά λουτρά μετά την κένωση αλλά και η χρήση παυσίπονων.
Επόμενο βήμα: Οι κρέμες. Τοπικά αναισθητικά ή κορτιζόνη προσφέρουν πολύ πρόσκαιρη ανακούφιση και δε βοηθούν στην επούλωση της ραγάδας. Η πρώτη γραμμή θεραπείας περιλαμβάνει τη χρήση αλοιφών νιτρογλυκερίνης (NTG 0.25%) ή διλτιαζέμης 2%. Η αλοιφή αυτή χαλαρώνει τους μυς του πρωκτού και διαστέλλει τοπικά τα αγγεία σπάζοντας το φαύλο κύκλο της ραγάδας. Η πίεση του σφικτήρα μειώνεται, επιτυγχάνεται η ανακούφιση από τον πόνο αλλά και δίδεται η ευκαιρία να επουλωθεί η πληγή. Συχνό πρόβλημα από τη χρήση της αλοιφής είναι ο πονοκέφαλος που μπορεί να είναι και βασανιστικός. Με τη χρήση της κρέμας NTG και τη διόρθωση της δυσκοιλιότητας υπολογίζεται επούλωση της ραγάδας στο 40% των περιπτώσεων σε 8 εβδομάδες.
Αν αποτύχει η κρέμα: Ενέσεις BoTox στον έσω σφικτήρα!
Η δεύτερη γραμμή θεραπείας περιλαμβάνει την έγχυση της νευροτοξίνης BoTox στον έσω σφικτήρα του δακτυλίου. Το BoTox είναι γνωστό από χρόνια στην ιατρική και χρησιμοποιείται συχνά από πλαστικούς χειρουργούς και δερματολόγους. Στην περίπτωση της ραγάδας εκμεταλλευόμαστε τη νευροτοξίνη για να προκαλέσουμε παροδική χαλάρωση του έσω σφικτήρα. Στόχος είναι πάλι η κατάργηση του φαύλου κύκλου δυσκοιλιότητα – πόνος – σπασμός. Η ένεση γίνεται με τοπική αναισθησία ή με μία σύντομη μέθη. Η διαδικασία της έγχυσης διαρκεί 5 με δέκα λεπτά και πρακτικά δεν έχει επιπλοκές. Υπολογίζεται ότι η ραγάδα επουλώνεται στο 60% των ασθενών σε 4 περίπου εβδομάδες.
Η οριστική λύση: Έσω Πλάγια Σφικτηροτομή
Η τελική θεραπεία για τη ραγάδα και αν έχουν αποτύχει όλες οι άλλες μέθοδοι είναι χειρουργική. Στις περιπτώσεις αυτές κόβουμε σχεδόν όλο τον έσω σφικτήρα του πρωκτού. Κάνουμε δηλαδή στο χειρουργείο ότι δεν μπορέσαμε να επιτύχουμε με το BoTox. Η επέμβαση απαιτεί σύντομη γενική αναισθησία και συνοδεύεται από επιτυχία της τάξης του 95%. Σε πολύ λίγους ασθενείς μπορεί να εμφανισθεί μικρού βαθμού ακράτεια υγρών που όμως βελτιώνεται με χρόνο.
Ποιες ραγάδες δεν επουλώνονται;
Σε πολύ μικρό ποσοστό ασθενών, η ραγάδα δεν επουλώνεται παρά την εφαρμογή όλων των γραμμών θεραπείας. Σε αυτούς τους ασθενείς, ο σπασμός του σφικτήρα δεν συμμετέχει στη δημιουργία του φαύλου κύκλου και χαρακτηρίζονται ως ραγάδες “χαμηλής πίεσης ηρεμίας”. Πιθανολογείται ότι σε αυτές τις περιπτώσεις το πρόβλημα είναι ότι ο οργανισμός δεν στέλνει αρκετό αίμα στην περιοχή του δέρματος του πρωκτού ώστε να γίνει η επούλωση. Τέτοιες χρόνιες ραγάδες που δεν ανταποκρίνονται σε θεραπείες “χαλάρωσης του σφικτήρα” θεραπεύονται με συγκεκριμένες χειρουργικές επεμβάσεις στην περιοχή. Οι επεμβάσεις αυτές χρησιμοποιούν υγιή βλεννογόνο του εντέρου τον οποίο μετακινούμε και χρησιμοποιούμε για να καλύψουμε τη ραγάδα.
