Όταν μια πάθηση είναι τόσο συχνή αλλά κανείς δεν μιλάει για αυτήν, οι άνθρωποι υποφέρουν. Η πρόπτωση του ορθού μαζί με όλες τις λειτουργικές και ανατομικές διαταραχές της περιοχής ταλαιπωρούν εκατομμύρια, κυρίως γυναίκες και δυστυχώς λίγοι γνωρίζουν ότι το πρόβλημα μπορεί να διορθωθεί. Έχω πραγματοποιήσει πολλές επεμβάσεις για διαταραχές του πυελικού εδάφους, έχω συνεργαστεί με γυναικολόγους και ουρολόγους προσπαθώντας πάντα να δώσω μια ολοκληρωμένη λύση σε ένα σύνθετο πρόβλημα. Τα καταφέρνουμε μελετώντας με προσοχή τις ιδιαιτερότητες των ασθενών μας συζητώντας στο ιατρείο διαταραχών πυελικού εδάφους και χειρουργώντας πιστοί στις διεθνείς οδηγίες.
Τι είναι η πρόπτωση του ορθού;
Το ορθό είναι το τελευταίο τμήμα του παχέος εντέρου πριν τον πρωκτό. Σε κάποιες περιπτώσεις, το ορθό χάνει τη στήριξή του και μπορεί να προβάλει από τον πρωκτό. Το ορθό που προπίπτει μπορεί να δημιουργεί αρκετά προβλήματα στον ασθενή και να επιδρά στην ποιότητα της ζωής του αλλά συνήθως δεν απαιτεί ένα επείγον χειρουργείο. Η διάγνωση συχνά καθυστερεί λόγω της αμηχανίας ή της ντροπής που άδικα αισθάνονται πολλοί ασθενείς μπροστά σε μια ανατομική παραδοξότητα.
Η πρόπτωση χαρακτηρίζεται μερική όταν προβάλει μόνο ο βλεννογόνος του εντέρου από τον πρωκτό. Όταν προβάλλουν όλα τα τοιχώματα του εντέρου από τον πρωκτό σαν τηλεσκόπιο η πρόπτωση θεωρείται ολική. Σε κάποιες περιπτώσεις, η πρόπτωση είναι εσωτερική με το τοίχωμα του εντέρου να αναδιπλώνεται πάνω από το επίπεδο των σφικτήρων. Αυτό ονομάζεται και «εγκολεασμός».
Η κατάσταση αν και δεν απαιτεί πάντα χειρουργική επέμβαση, δεν μπορεί να διορθωθεί διαφορετικά.
Ποιοι έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης της πρόπτωσης του ορθού;
Γενικά περισσότερο κινδυνεύουν άνθρωποι με χρόνια και σοβαρή δυσκοιλιότητα, διαβητικοί και ασθενείς με σοβαρές νευρολογικές παθήσεις. Ειδικά για τις γυναίκες, επιβαρυντικοί είναι οι πολλοί φυσιολογικοί τοκετοί. Η πάθηση είναι επίσης συχνότερη σε ανθρώπους με αυτισμό ή νοητική υστέρηση και αναπτυξιακή καθυστέρηση.
Τι συμπτώματα έχει η πρόπτωση ορθού;
Αρχικά και πριν η πρόπτωση γίνει πλήρης, οι ασθενείς αισθάνονται κάτι να δυσκολεύει την κένωση, πιθανώς πόνο ή και κάτι να προβάλλει προς τα έξω και μετά να χρειάζεται να το σπρώξουν πάλι προς το έντερο. Σε αυτό το στάδιο οι περισσότεροι ασθενείς αποδίδουν τα συμπτώματα σε αιμορροϊδοπάθεια καθώς συνυπάρχει αίσθημα βάρους και μπορεί να βλέπουν λίγο αίμα στην κένωση.
Εάν η πρόπτωση προχωρήσει και εγκατασταθεί, συνήθως συνοδεύεται από ακράτεια καθώς πλέον τμήμα του ορθού βρίσκεται πέρα από το σφικτήρα του πρωκτού και δεν ελέγχεται η δίοδος αερίων, υγρών ή κοπράνων. Η ακράτεια που παρατηρείται σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να σχετίζεται ακόμη με νευροπάθεια των μυών του περινέου αλλά και με καταστροφή μεγάλου τμήματος του σφικτηριακού μηχανισμού. Παραδόξως ένας ικανός αριθμός ασθενών μπορεί να έχει ταυτόχρονα ακράτεια αλλά και δυσκοιλιότητα.
Σε παραμελημένες περιπτώσεις, ο βλεννογόνος του ορθού μπορεί να εξελκωθεί και να αιμορραγεί σημαντικά. Σπάνια, το κρεμάμενο ορθό μπορεί να νεκρωθεί οπότε απαιτείται άμεση χειρουργική επέμβαση.
Σε τι εξετάσεις πρέπει να υποβληθεί ένας ασθενής με πρόπτωση ορθού;
Σημαντικότερο είναι ο ιατρός να εξετάσει σωστά τον ασθενή και να λάβει ένα πλήρες ιστορικό. Η εξέταση μπορεί να απαιτεί ο ασθενής να καθίσει αρκετή ώρα σε μια ειδική καρέκλα με άνοιγμα ώστε να παρατηρηθεί η πρόπτωση σε πραγματικές συνθήκες. Ο ιατρός επίσης θα εκτιμήσει κλινικά την επάρκεια του σφικτηριακού μηχανισμού αλλά και θα ανιχνεύσει σε γυναίκες ταυτόχρονη ύπαρξη ορθοκήλης ή και εντεροκήλης. Ακόμη, ελέγχεται η θέση του τραχήλου της μήτρας αλλά και της ουροδόχου κύστης. Όταν συνυπάρχουν πολλαπλές προπτώσεις οργάνων, η αντιμετώπιση απαιτεί συνεργασία με γυναικολόγο αλλά και ουρολόγο. Σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να γίνει σαφές ότι κάποια από τα συμπτώματα μπορεί να μην αντιμετωπίζονται εύκολα παρά την ανατομική αποκατάσταση με ένα χειρουργείο.
Η κολονοσκόπηση συστήνεται στους περισσότερους ασθενείς ώστε να αποκλεισθεί κάθε άλλη πάθηση του παχέος εντέρου ενώ σπάνια μπορεί να απαιτηθεί ειδικός έλεγχος με μανομετρία ορθού και πρωκτού ή αφοδευματογράφημα. Το αφοδευματογράφημα είναι η απαραίτητη εξέταση που τελικά αποκαλύπτει πολλές πληροφορίες τόσο για τη θέση των οργάνων κατά την κένωση αλλά και για λειτουργικές διαταραχές του πυελικού εδάφους. Τη χρησιμοποιούμε πολύ συχνά και έχουμε ιδιαίτερη εμπειρία στην εκτίμηση της εικόνας από το ακτινοσκοπικό μηχάνημα.
Η εκτίμηση της βαρύτητας της δυσκοιλιότητας μπορεί να οδηγήσει σε μελέτη της κινητικότητας του παχέος εντέρου (transit time).
Ποια είναι η θεραπεία της πρόπτωσης του ορθού;
Κάθε πρόπτωση ορθού με το πέρασμα του χρόνου θα χειροτερεύει και όσο μεγαλώνει η συνοδός ακράτεια από τη διαταραχή των σφικτήρων, τόσο η αποτελεσματικότητα του χειρουργείου θα μειώνεται. Κατά συνέπεια, η επέμβαση πρέπει να γίνεται πριν η πρόπτωση ξεφύγει από κάθε έλεγχο.
Οι επεμβάσεις για την πρόπτωση διακρίνονται σε χειρουργεία που γίνονται από την κοιλιά και σε χειρουργεία που γίνονται από το περίνεο (από κάτω). Σε γενικές γραμμές, οι λαπαροσκοπικές επεμβάσεις έχουν καλύτερα αποτελέσματα και διαρκούν περισσότερο σε βάθος χρόνου. Οι επεμβάσεις από το περίνεο, είναι μικρότερης βαρύτητας και προσφέρονται για ηλικιωμένους ασθενείς με σοβαρά προβλήματα υγείας καθώς μπορεί να γίνουν με συνδυασμένη τοπική αναισθησία.
Ποιες είναι οι λαπαροσκοπικές επεμβάσεις για την πρόπτωση ορθού;
Η πιο συχνή επέμβαση είναι η λαπαροσκοπική ορθοπηξία με πλέγμα. Σε αυτήν την επέμβαση, το ορθό έλκεται μέσα στην κοιλιά και καθηλώνεται με τη βοήθεια ενός πλέγματος πάνω στο ιερό οστό. Έτσι συγκρατείται και δεν προβάλλει πια κατά την κένωση. Σε κάποιες περιπτώσεις και ανάλογα με το βαθμό δυσκοιλιότητας, μπορεί να αφαιρεθεί και ένα τμήμα του εντέρου (συνήθως το σιγμοειδές). Η ανατομική αποκατάσταση δεν σημαίνει πάντα και άριστη λειτουργικότητα. Κάποιοι ασθενείς μπορεί να απαλλαγούν από την πρόπτωση και την ακράτεια αλλά να αποκτήσουν συμπτώματα δυσκοιλιότητας. Η επέμβαση γίνεται λαπαροσκοπικά με αποτέλεσμα πολύ λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο και μικρότερη νοσηλεία.
Εφαρμόζουμε τη λαπαροσκοπική ορθοπηξία κατά D’ Hoore με τοποθέτηση συνθετικού πλέγματος και συχνά με ανάρτηση της μήτρας ή του κόλπου.
Τι γίνεται αν μια γυναίκα έχει και πτώση της μήτρας;
Η αδυναμία του εδάφους της λεκάνης (πυελικό έδαφος) έχει συχνά σαν συνέπεια να εκτός από την πρόπτωση του ορθού να έχουμε και πρόπτωση της μήτρας αλλά και ορθοκήλη, εντεροκήλη ή κυστεοκήλη. Η καλή κλινική εξέταση αλλά και μαγνητικές τομογραφίες, ουροδυναμική μελέτη και άλλες εξετάσεις θα μας καθοδηγήσουν να οργανώσουμε την καλύτερη επέμβαση. Όλα μπορούν να διορθωθούν από την ομάδα μας που περιλαμβάνει γυναικολόγο, ουρολόγο και φυσιοθεραπεύτρια εξειδικευμένη στις ασκήσει πυελικού εδάφους.
Ποιες είναι οι επεμβάσεις από το περίνεο για την πρόπτωση ορθού;
Οι περινεϊκές προσπελάσεις για την αποκατάσταση της πρόπτωσης ορθού έχουν χαμηλότερα ποσοστά επιπλοκών και μικρότερη νοσηλεία αλλά και χαμηλότερα ποσοστά επιτυχίας. Σε έμπειρα χέρια πάντως, οι περινεϊκές επεμβάσεις μπορούν να έχουν εξαιρετικά αποτελέσματα.
Σε απλές περιπτώσεις μερικής πρόπτωσης του βλεννογόνου του ορθού, η επέμβαση που πραγματοποιείται ονομάζεται Delorme και σε αυτήν ο χειρουργός αφαιρεί το τμήμα του βλεννογόνου που περισσεύει ενώ ταυτόχρονα αναδιπλώνει τον σφικτήρα όσο γίνεται ώστε να τον ενισχύσει. Η επέμβαση είναι αρκετά απλή και μικρής βαρύτητας αλλά είναι αποτελεσματική μόνο σε μικρές προπτώσεις μερικού πάχους.
Πιο ριζική επέμβαση είναι η Altemeier στην οποία αφαιρείται όλο το τμήμα του εντέρου που προβάλλει από τον πρωκτό. Με αυτήν την τεχνική μπορεί να
γίνει και κανονική εντερεκτομή με ένωση του παχέος εντέρου στον πρωκτό (αναστόμωση). Δεν γίνεται καμία τομή στην κοιλιά ή στο περίνεο και η ανάρρωση είναι ταχύτατη. Η επέμβαση μπορεί να συνδυάζεται με σφικτηροπλαστική.
Αν και θεωρούνται σπάνιες επεμβάσεις στον Ελληνικό χώρο, έχουμε πραγματοποιήσει πολλές και χωρίς επιπλοκές παρά την προχωρημένη συνήθως ηλικία των ασθενών μας.
