Ευερέθιστο έντερο

Τα αίτια του συνδρόμου ευερεθίστου εντέρου δεν είναι πλήρως κατανοητά. Όπως υποδηλώνει το όνομά του, ασθενείς με το σύνδρομο έχουν ένα πιο ευαίσθητο έντερο που προξενεί τα συμπτώματα.

Ο γαστρεντερικός σωλήνας είναι ένας μυϊκός σωλήνας που προωθεί την τροφή από το στόμα προς τον πρωκτό επιτρέποντας στα θρεπτικά συστατικά να απορροφώνται στην πορεία. Το παχύ έντερο συνδέει το λεπτό έντερο με τον πρωκτό και είναι η πηγή των περισσοτέρων συμπτωμάτων του συνδρόμου. Λειτουργεί ως αποθήκη της τροφής από την οποία απορροφά νερό και άλατα και τελικά μορφοποιεί τα κόπρανα. Οι περισταλτικές του κινήσεις προωθούν το περιεχόμενο προς τον πρωκτό. Εάν το έντερο είναι υπερενεργητικό, αποτέλεσμα είναι η ταχεία δίοδος των κοπράνων με μορφή διάρροιας. Αντίθετα ένα “τεμπέλικο” έντερο οδηγεί σε δυσκοιλιότητα. Ο μυϊκός σπασμός του εντέρου προκαλεί δυσφορία και πόνο. Ο σπασμός μπορεί να προκληθεί από την παρουσία αέρα στο έντερο ή την απλή δίοδο της τροφής.

Το άγχος, η κατάθλιψη και γενικά το stress θεωρείται ότι σχετίζονται με το σύνδρομο. Ο ασθενής μπαίνει σε ένα φαύλο κύκλο όπου το άγχος και η κατάθλιψη οδηγούν τη νόσο σε έξαρση αλλά και τα συμπτώματα προξενούν επίταση του άγχους. Οι ασθενείς με σύνδρομο ευερεθίστου εντέρου ανησυχούν ότι πάσχουν από κάτι σοβαρότερο με αποτέλεσμα να ζουν σε διαρκή αγωνία.

Το είδος της δίαιτας, οι διατροφικές συνήθειες και ο τρόπος ζωής επηρεάζουν τη λειτουργικότητα του εντέρου. Η κατανάλωση πολύ μεγάλων ή πολύ μικρών ποσοτήτων φυτικών ινών, μεγάλης ποσότητας λίπους και τα έντονα μπαχαρικά μπορεί να πυροδοτήσουν τα συμπτώματα του συνδρόμου.

Επίσης, το σύνδρομο μπορεί να πυροδοτηθεί από την κατανάλωση αλκοόλ, καφέ ή το κάπνισμα. Σε μερικούς ασθενείς συγκεκριμένα φαγητά μπορεί να προξενήσουν συμπτώματα. Άλλες φορές, δεν μπορεί να αναγνωρισθεί με σαφήνεια κανένας προδιαθεσικός παράγοντας.

Τα τελευταία χρόνια το μικροβίωμα του εντέρου αρχίζει να αποκρυπτογραφείται και ελπίζουμε να καταλάβουμε κάποτε με ποιον τρόπο συμμετέχει στη παθογένεια του συνδρόμου.

Οι διάφορες εξετάσεις έχουν σαν κύριο στόχο τον αποκλεισμό άλλων παθήσεων του εντέρου με παρόμοια συμπτωματολογία. Σε ασθενείς προχωρημένης ηλικίας με πρωτοεμφανιζόμενα συμπτώματα, ο ιατρός πρέπει να παραγγείλει αρκετές εξετάσεις (αιματολογικές, ακτινολογικές και κυρίως κολονοσκόπηση). Στόχος είναι να αποκλεισθεί η πιθανότητα να υπάρχει παθολογία του εντέρου που απαιτεί χειρουργική αντιμετώπιση.

Το σύνδρομο ευερεθίστου εντέρου αν και έχει βασανιστικά συμπτώματα δεν προκαλεί σημαντικές επιπλοκές. Η εξήγηση της φύσης της διαταραχής στους πάσχοντες είναι σημαντική για την ανακούφιση από το άγχος και την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων. Είναι σημαντική η διαβεβαίωση του ασθενούς ότι η νόσος δεν είναι επικίνδυνη όπως και η εκπαίδευση στην πρόληψη και αντιμετώπιση των συμπτωμάτων.

Συμβουλές για τη δίαιτα, τις διατροφικές συνήθειες και τον τρόπο ζωής βοηθούν σημαντικά πολλούς πάσχοντες ασθενείς. Μία ισορροπημένη  «υγιεινή» δίαιτα σε κανονικά τακτικά γεύματα θα ελαττώσει τα συμπτώματα. Κάποιοι ασθενείς βοηθούνται με την αύξηση των φυτικών ινών στη διατροφή τους και άλλοι με την ελάττωση τους. Βασικές πηγές πρόσληψης ινών είναι τα δημητριακά, τα φρούτα και τα λαχανικά. Συμπληρώματα διατροφής με φυτικές ίνες συνιστώνται και χορηγούνται από φαρμακοποιούς, αλλά δεν θα έπρεπε αυτά να χρησιμοποιούνται χωρίς σαφείς ιατρικές οδηγίες.

Φαγητά με υψηλή περιεκτικότητα σε λίπος μπορεί να πυροδοτήσουν συμπτώματα και πρέπει να αποφεύγονται. Επίσης πρέπει να αποφεύγονται “πλούσια” και πικάντικα φαγητά. Οι πάσχοντες συνήθως γνωρίζουν ποια φαγητά προκαλούν συμπτώματα αλλά μπορεί να παραβλέπουν τη σημασία πολύ συνηθισμένων τροφών όπως τα γαλακτοκομικά προϊόντα, το ψωμί και τα δημητριακά. Μεγάλα και ακανόνιστα γεύματα επιδεινώνουν την κατάσταση σε αντίθεση με τα μικρά και συχνά γεύματα που θεωρούνται προστατευτικά.

Οι ασθενείς που συνδέουν τα συμπτώματά τους με το stress ωφελούνται από την καλύτερη κατανόηση του συνδρόμου. Ίσως βοηθά και η ψυχολογική υποστήριξη από ειδικό για την αντιμετώπιση του άγχους. Σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να βοηθήσει η αντικαταθλιπτική αγωγή.

Τα σπασμολυτικά φάρμακα μπορεί να βοηθήσουν μερικούς ασθενείς. Εάν υπάρχει δυσκοιλιότητα χορηγούνται και καθαρτικά υπό ιατρικό έλεγχο. Αντίστοιχα αντιμετωπίζεται και η διάρροια ειδικά εάν περιορίζει τις δραστηριότητες του ατόμου.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, η θεραπεία είναι συμπτωματική και βασικό στοιχείο της είναι η διαβεβαίωση του ασθενούς για την καλοήθεια του συνδρόμου.

Παρά τις πολύχρονες έρευνες, τα αίτια του συνδρόμου δεν είναι γνωστά και κατά συνέπεια δεν γνωρίζουμε την κατάλληλη θεραπεία. Είναι διαπιστωμένο ότι τα συμπτώματα του συνδρόμου ευερεθίστου εντέρου οφείλονται στον τρόπο λειτουργίας του εντέρου και όχι σε κάποια συγκεκριμένη νόσο. Ευτυχώς τα συμπτώματα των περισσότερων ασθενών ελέγχονται με τη συμπτωματική θεραπεία. Σε κάποιους τα συμπτώματα απλά υποχωρούν με το χρόνο. Απαιτούνται περισσότερες έρευνες για την κατανόηση του φαινομένου όπως και για την κατανόηση της λειτουργίας του εντέρου.